Doen we onze boodschappen binnenkort bijna allemaal online?

De feiten uit het onderzoek

En dan de feiten. Het kennisplatform Supermarkt & Ruimte is sinds het najaar van 2015 -in nauwe samenwerking met onafhankelijk winkelonderzoeksbureau Strabo en vastgoedadviseur SuperVastgoed- een monitor gestart. Voor deze monitor worden ieder half jaar ruim 1.500 consumenten ondervraagd over hun feitelijk koopgedrag. Waarbij ook een groot deel  telefonische enquêtes worden afgenomen. Zodat niet alleen maar ‘online-adepten’ ondervraagd worden. Onderwerp van studie betreft de online supermarktbestedingen door consumenten. De resultaten zijn landelijk representatief. Aan de hand van de monitor wordt de ontwikkeling van het online koopgedrag en de bestedingen aan supermarktartikelen bepaald. Zo worden de gevolgen voor supermarktvastgoed betrouwbaar en controleerbaar in kaart gebracht. In figuren 1 tot en met 6 zijn de belangrijkste resultaten weergegeven van het najaarsonderzoek 2017. In het rapport kunt u alles tot in detail nalezen.
 
De totale supermarktomzet in 2017 bedraagt € 35,6 miljard. Uit onze laatste meting (najaar 2017) blijkt dat 1,6 procent van de supermarktomzet (van consumenten) via het onlinekanaal gaat. Hiermee is dit aandeel ten opzichte van een jaar geleden met 0,3 procent gestegen (was 1,3 procent in najaar 2016). Ten opzichte van 2015 is het aandeel met 0,8 procent gestegen (was 0,8 procent in 2015). Het onlineaandeel van de supermarktomzet groeit dus steeds trager (jaarlijkse groei was eerst 0,5 procent en is nu 0,3 procent). Terwijl in absolute getallen het omzetvolume van de groei online ook daalt. 162 miljoen euro groei van 2015 naar 2016. En € 126 miljoen van 2016 naar 2017. Zie ook figuur 2.
 
De online omzet van supermarktbestedingen door gezinnen bedraagt op dit moment circa  567 miljoen euro. De totale groei van de omzet van fysieke supermarkten op jaarbasis bedraagt bijna een miljard (1,1 miljard euro groei supermarkten - van € 34,5 miljard in 2016 naar € 35,6 miljard in 2017 - minus € 126 miljoen groei online) en is dus bijna twee keer zo groot als het totale online aandeel.
 
Verder geldt dat van alle ondervraagde consumenten circa twaalf procent in algemene zin aangeeft wel eens online een product te kopen (dat ook in de supermarkt verkrijgbaar is). Daarmee is deze zogenaamde penetratiegraad van online boodschappen doen al vijf metingen op rij stabiel. De gemiddelde besteding per online bestelling bedraagt 92 euro en lag daarmee op een vergelijkbaar niveau als een jaar eerder (negentig euro). De belangrijkste doelgroep betreft nog altijd gezinnen met kinderen, merendeels woonachtig in het westen van het land. De groep die wél geld heeft, maar tevens een tekort aan tijd.

Albert Heijn en Jumbo
De twee belangrijkste online supermarkten zijn Albert Heijn en Jumbo. Albert Heijn blijft online marktleider met een geschat marktaandeel van 58 procent. Een vergelijkbaar percentage met een jaar geleden. Het online marktaandeel van Jumbo is in een jaar tijd toegenomen van veertien naar 22 procent. Jumbo neemt daarmee een tweede positie in en heeft het verschil met Albert Heijn verkleind. De overige aanbieders (waaronder Picnic) hebben een gezamenlijk marktaandeel van twintig procent.
 
En in de toekomst? Hoewel vragen naar toekomstig winkelgedrag ‘tricky’ is (wij zijn geen fan van dit type onderzoek, maar hebben in dit geval er wel naar gevraagd), blijkt de volgende constatering toch interessant: in 2015 gaf 26 procent van de mensen aan in de toekomst ooit onlineboodschappen te gaan doen. In 2017 was dit gedaald naar 21 procent. Een teken aan de wand?