"De winkelstraat loopt leeg"

De winkelstraat loopt leeg: “Wie wil overleven, moet uit de ratrace naar de laagste prijs stappen”

Een op drie voedingswinkels moest voorbije tien jaar sluiten

In tien jaar tijd is het aantal voedingsspeciaalzaken in ons land gedaald met bijna een kwart. En in Vlaanderen is de kaakslag nóg groter: in diezelfde periode sloot een op de drie winkels de deuren. “Wie wil overleven, moet uit de ratrace naar de laagste prijs stappen”, zegt Luc Ardies van Buurtsuper.be.

De trend is al langer bekend, alleen komt de bodem maar niet in zicht. Telde ons land in 2008 nog 20.015 voedingsspeciaalzaken, dan waren er dat eind 2018 nog maar 15.291, zo blijkt uit cijfers van marktbureau Locatus. “In Vlaanderen is de toestand nog erger”, zegt Luc Ardies van Buurtsuper.be, de Unizo-organisatie van buurtsupermarkten en speciaalzaken. “In onze regio daalde het aantal winkels van 12.318 naar 8.274 winkels, een daling met net geen 33 procent. Als deze trend aanhoudt, zijn er over 10 jaar nog maar 5.558 speciaalzaken in Vlaanderen. Dat komt ongeveer neer op één winkel per 1.200 Vlamingen. Als we lijdzaam toezien, dreigt ons aanbod drastisch te verschralen.”

Naar de oorzaken is het niet ver zoeken. “Onze voeding komt te vaak eenzijdig en doorgaans negatief in het nieuws”, zegt Luc Ardies. Hij verwijst naar Dagen zonder vlees, Tournée Minérale, om van diëten waarbij aardappelen of brood taboe zijn nog te zwijgen. “Er mag tegenwoordig meer niet dan wél, en dat druist in tegen de Bourgondiër diep in ons.”

“Bovendien wordt de concurrentie in de levensmiddelensector vooral gevoerd op basis van de laagste prijs of grootste promotie in plaats van kwaliteit en smaak.” Daar komt dan nog bij dat nogal wat twintigers nog nauwelijks “traditionele eetmomenten” kennen: “Velen snacken liever dan samen aan tafel te genieten van een lekkere maaltijd. Als ook het aanbod zich daarop gaat afstellen, dan dreigt er een algemene smaakvervlakking.”

Moedig duurder

Toch weigert Ardies te geloven dat voedingspeciaalzaken helemaal uit het straatbeeld zullen verdwijnen. Maar dan moeten ze zich wel aanpassen aan de nieuwe consument. “In een oververzadigde voedingsmarkt zal de consument het ene moment kiezen voor de laagste prijs, terwijl hij zich het andere moment zal laten verwennen door compromisloze kwaliteit.”

Volgens Ardies zal de consument op het ene moment kiezen voor onpersoonlijk online shoppen om doordeweekse producten in te slaan, maar zal hij voor zijn verse voeding zweren bij kwaliteit en op zoek gaan naar persoonlijk advies over de herkomst, de samenstelling, de bereidingswijze, noem maar op. “Het is op die meerwaardezoeker dat de versmarkten, zoals ik de nieuwe generatie voedingswinkels noem, moeten focussen: klanten die lekker en kwaliteitsvol eten weten te appreciëren en bereid zijn daar meer voor te betalen. Akkoord, het vraagt moed om ietsje duurder te zijn. Maar meestappen in de ratrace naar de laagste prijs is een doodlopend straatje.”

“Hoe wij ons positioneren? In de nichemarkt van verse producten van absolute topkwaliteit”, zegt Jan Hannon van voedingsspeciaalzaak Grappe de Raisins uit Knokke. Jan en zijn echtgenote Geert zijn net terug van enkele dagen Italië. “We hebben onze leverancier van hazelnoten bezocht. Van zijn oogst krijgt slechts 30 procent het etiket topkwaliteit, en daarvan komt een deel bij ons terecht. Dan is het toch logisch dat die meer kosten? Als wij zelf op zoek gaan naar de beste vruchten of de lekkerste kazen, dan heeft dat zijn prijs. Maar de klanten zijn bereid om daar meer voor te betalen.”

Als is die hogere prijs wellicht niet meteen een probleem voor een winkel in het Zoute. “Dat kan. Maar mocht ik in mijn zaak hetzelfde verkopen als in de supermarkt, dan zouden de klanten niet komen. Je moet eerst écht het verschil maken, met je aanbod, met je service, het liefst met beide. Pas dan kan je iets meer vragen, want je moet dat prijsverschil wel kunnen verantwoorden en dag in dag uit blijven waarmaken. Wij kunnen het verhaal achter élk van onze producten vertellen.”

Belangrijk detail: Jan en Geert volgden allebei een academische opleiding in de biologie. “En dat helpt om onze klanten ook te informeren over gezondheidsaspecten, allergenen en de effecten van voeding op gezondheid. Ook dat schatten ze naar waarde.”

Bron: Het Nieuwsblad - Kristof Simoens
Foto: MARC HERREMANS - MEDIAHUIS