“We staan voor een copernicaanse revolutie”

Er heerst een gezellige drukte in de kantoorgebouwen van NOWJOBS, dat net niet uit zijn voegen barst. “We zijn in ons korte bestaan al vier keer verhuisd, maar we zitten hier goed nu”, zegt co-founder en general manager Eline David. De Gentse scale-up is gespecialiseerd in het digitaliseren van flexibel werk, en koppelt via hun app en webplatform bijverdieners aan bedrijven die extra hulp zoeken. Het ging hiervoor een strategische samenwerking aan met BookU, dat een planningstool voor ondernemers ontwikkelde. 

“We zijn een facilitator”, legt commercieel manager Simon Sintobin uit. “Dag- en weekplanningen stroomlijnen, resources vinden … We denken voortdurend na hoe we het de winkeliers makkelijker kunnen maken. Maar het menselijke aspect blijft heel belangrijk, een app op zich zal nooit al het werk kunnen overnemen.”

Ook de andere tafelgasten zijn geen vreemden voor elkaar. Guy Van de Poel van de Spar-buurtsuper in Lichtaart maakt deel uit van het strategische team dat mee brainstormt rond de app. Hij weet vanuit de praktijk als geen ander wat winkelhouders nodig hebben. “Ik was een van hun eerste retailklanten”, herinnert Guy zich.

En wie buurtsupers zegt, zegt Luc Ardies. Luc is algemeen directeur bij UNIZO Winkelraad, gedelegeerd bestuurder van Buurtsuper.be en oprichter van PMO, een hr-bedrijf dat personeelsopleidingen organiseert. Daarnaast is hij ook de auteur van abc-boekjes over het nieuwe werken, zoals Waarom witte raven niet bestaan. 

Veel buurtsupers en speciaalzaken kampen met een personeelstekort. Hoe nijpend is de situatie en wat kunnen ondernemers eraan doen?

Luc Ardies: “We staan aan de vooravond van een copernicaanse revolutie. Door de krapte op de arbeidsmarkt is de macht verschoven van de werkgever naar de werkzoekende. De rollen zijn als het ware omgedraaid. Dat betekent dat werkgevers moeten kijken naar het profiel van de werkzoekende en nadenken hoe ze die in hun organisatie kunnen laten passen. Als iemand bijvoorbeeld vraagt om 4/5de te gaan werken, moet je meedenken hoe je die kunt inplannen, in plaats van meteen in het verweer te gaan.”

Guy Van de Poel: “De work-lifebalans is heel belangrijk geworden. Vorige week nog had ik een sollicitatiegesprek met iemand die veel zin had om bij ons te beginnen. Na het weekend belde ze mij in tranen op om te zeggen dat ze het toch niet zou doen. Ze kreeg het thuis niet verkocht. Bijzonder jammer, maar dat soort dingen, die eigenlijk los staan van het werk op zich, heb je steeds vaker.”

Eline David: “Er is een nieuwe generatie opgestaan die heel goed weet wat ze wil. Die Z’ers stellen hun eisen – ook financieel – want ze weten dat ze lang moeten werken. Ook de manier waarop ze communiceren is anders. Veel van onze flexi-jobbers nemen hun telefoon niet meer op, ze communiceren vooral via onze app en buiten de klassieke kantooruren. Het is aan ons om ons hieraan aan te passen.”

Luc: “Mensen denken soms dat de nieuwe generatie alleen nog maar de leuke dingen wil doen, maar dat is niet het geval. Het is een kwestie van mensen te overtuigen van het belang ervan voor de organisatie. Dan accepteren ze de minder leuke dingen in hun job wél. Employer branding is in die context belangrijk. Geef aan wat de meerwaarde is van je buurtsuper voor de lokale gemeenschap. Als winkelmedewerkers aanvoelen dat ze daar zelf ook een belangrijke rol in te spelen hebben, stijgt hun intrinsieke motivatie.”

Guy: “Werkgevers moeten ook een stuk op weg geholpen worden. Sinds we met BookU werken, word ik bijvoorbeeld automatisch herinnerd aan de verjaardag van een van onze werknemers. Die krijgt dan een waardebon van 25 euro en wat lekkers. Op jaarbasis een verwaarloosbare kost, maar ik merk dat onze mensen dat heel erg appreciëren.”

Zijn flexi-jobbers een deel van de oplossing?

Eline: “Er is een nieuw soort normaal ontstaan. Een bijverdienste hebben had vroeger vaak een wat negatieve bijklank. Maar sinds corona is dat helemaal weg. Ook hoogopgeleide mensen kiezen er tegenwoordig vaak voor om er nog iets bij te doen. Boekhouders die er bewust voor kiezen om tijdens het weekend één dag bij te klussen in de buurtwinkel, bijvoorbeeld. 80% van onze flexi-jobbers kiest voor iets compleet anders dan in hun hoofdjob.”

Luc: “Voor vakbonden zijn flexi-jobs als vloeken in de kerk, maar voor de sector zijn ze een zegen. Ze maken het een stuk makkelijker om de puzzel gelegd te krijgen.”

Simon: “Ook snelheid is hierbij belangrijk. Neem nu de boerenstaking onlangs. De rekken waren leeg en moesten snel aangevuld worden. Hoe ga je die extra vuluren inplannen? En hoe doe je dat zo efficiënt mogelijk in een team van losse en vaste medewerkers? BookU kan winkeliers hierbij helpen.”

Guy: “Mijn personeelsplanning bestond vroeger uit één Excelbestand, en iedere werkdag zag er hetzelfde uit. Dat gaat vandaag niet meer. De marges zijn kleiner, dus we moeten meer nadenken over een efficiënte bezetting. Ook aan personeelszijde zijn de zaken veranderd: het is tegenwoordig veel moeilijker om iemand te vinden die pakweg voor acht uur ‘s morgens kan beginnen of één zondag op vier wil komen. Wat dat betreft zijn flexi’s een godsgeschenk.”

De regeling rond flexi-jobbers is sinds 1 januari veranderd. Is het sop de kool nog waard?

Eline: “Het systeem werd nodeloos complexer gemaakt en zorgt voor concurrentie tussen de sectoren. Als kinderverzorger kun je voortaan 19 euro netto per uur bijverdienen, terwijl dat in de horeca maar 12,5 euro is. Voor velen is de keuze dan snel gemaakt. Of chauffeurs die van 12,5 naar 15,4 euro per uur gaan. Dat heeft een gigantisch effect op de hele keten, en België was al koploper in Europa wat de loonkost betreft.”

Luc: “Het is nog te vroeg om nu al het effect te zien van de nieuwe regeling. Hoe dan ook is dat flexi-jobstatuut het beste wat ons is overkomen, maar voor werkgevers is het fiscaal inderdaad een stuk duurder geworden om werknemers en gepensioneerden als flexi-jobber in dienst te nemen.” 

Eline: “Terwijl net bij die groep – de gepensioneerden – een groot onbenut potentieel zit. De wettelijke pensioengerechtigde leeftijd ligt vandaag nog steeds op 65. Maar de 65-plussers van vandaag zijn heel wat fitter dan pakweg 40 jaar geleden. Die kunnen en willen best nog wel werken. Wij hebben zelfs iemand van 85 die nog elke week bijklust.”

Personeelskosten hebben een grote impact op het winstcijfer. Hoe moeten ondernemers daarmee omgaan?

Guy: “Voor mij is loonkost niet het belangrijkste. Wat de klanten mee naar huis nemen, en wat er op het einde onderaan de lijn overblijft, dát telt. We hebben nog steeds vier beenhouwers in dienst, en ja, die kosten geld, maar ze zorgen er ook voor dat onze klanten blijven komen. Die wil je niet verliezen.”

Simon: “Onze tool maakt het mogelijk om de verhouding loonkost/omzet te monitoren. Maar we merken dat steeds meer supermarkten omzet als key metric in vraag stellen en op zoek gaan naar andere parameters, zoals het aantal transacties. Daar staat dan weer een hogere kassabezetting tegenover.”

Luc: “Omzet is inderdaad geen gelukkige parameter. In onze sector begint alles met de handelsmarge. Eerst moeten de verschillende goederen en diensten betaald worden, vandaar dat brutomarge misschien een betere graadmeter zou zijn. Puur op het vlak van een op kosten gedreven efficiëntie halen we het nooit van multinationals. De enige manier waarop wij ons kunnen positioneren, is inzetten op een servicemodel."

Maar dan heb je profielen nodig die bereid zijn om klanten te verwennen. De impact op de loonkost wordt de komende jaren cruciaal. Mensen die eerder hun rol en verantwoordelijkheid opnemen in plaats van een functie met een welomlijnd takenpakket uit te oefenen, moeten we in de toekomst ook meer betalen. Vandaar dat een dunnere kern van vaste medewerkers en een grotere schil van jobstudenten en flexi-job-bers voor mij het toekomstmodel van de buurtsuper zijn.”