Zo vind en bind je Generation Z

Generation Z is de groep die is geboren tussen 1995 en 2010 en nu dus tussen de 14 en 29 jaar oud. Julia Geurtsen (25) en Jorrit Frieser (24) behoren allebei tot deze generatie die zo’n 3 miljoen Nederlanders omvat, met iets meer mannen dan vrouwen. Volgens onderzoeken een leeftijdsgroep die geldt als digital native, met veel interesse voor onderwerpen als inclusiviteit, raciale rechtvaardigheid en duurzaamheid. Maar ook ambitieus en gericht op geld verdienen.

Tegelijkertijd is het ook een generatie waarover veel vooroordelen leven bij werkgevers, weet Geurtsen. ‘Ze willen niet hard werken, zijn te lui om 40 uur te werken. Wisselen heel snel van baan. Willen direct een hoog salaris verdienen’, somt ze een aantal vooroordelen op die ze tegenkomt. ‘Soms klopt dat ook wel. Dan krijgen wij kandidaten met bijvoorbeeld een onrealistische verwachting van salaris of functie. Maar veel vaker is het andersom.'

'Dan hebben we mensen die best een stukje salaris willen inleveren om op een leuke plek te kunnen werken, met leuke collega’s, waar ze kunnen leren en waar er perspectief is. Ze hebben vaak andere prioriteiten. Willen minder werken dan 40 uur en nemen dan genoegen met minder salaris.’

Geurtsen begon 2,5 jaar geleden bij het wervings- en selectiebureau voor de supermarktsector in Nijmegen. Ze werkte vanaf jonge leeftijd bij de C1000/Jumbo’s van John Macleane in het Gelderse Elst. Tussen verschillende fases in haar studie door zelfs een tijd fulltime in een leidinggevende functie.

Frieser studeerde recent af in Food & Business aan Hogeschool Arnhem-Nijmegen en beraadt zich op de volgende stap. Ook hij deed wat ervaring op in de supermarkt. Frieser werkte als vakkenvuller bij de Plus van Marco en Dennis Dee in zijn geboorteplaats Putten. ‘Van mijn 15e tot mijn 17e. Al mijn vrienden deden dat. Voor het voetbal gingen we een paar uur vakkenvullen en dan nog twee avonden. Was altijd heel gezellig.’ 

Voor zijn afstuderen liep hij stage bij Foodmanagers, waar hij onderzoek uitvoerde om het wervings- en selectiebureau te helpen de strategie aan te scherpen voor de nieuwe generatie. Geurtsen: ‘We merkten hier al een beetje dat het lastiger is om deze generatie te bereiken. Dus we wilden laten uitzoeken wat we moeten doen om dat beter te doen. Zijn ze eigenlijk wel geïnteresseerd in een carrière in de supermarkt?’ Frieser deed een aantal diepte-interviews, hield een enquête en zocht daar wetenschappelijke achtergrond bij om het onderzoek compleet te maken.

Zijn supermarkten voor Generation Z eigenlijk wel een aantrekkelijke werkgever? ‘Ja en nee’, zegt Frieser op basis van zijn onderzoek. ‘Ja, omdat veel mensen de supermarkt kennen als bijbaantje en blijven plakken omdat er veel mogelijkheden zijn om door te groeien. Het contact met verschillende groepen klanten en de diverse werkzaamheden passen ook bij wat Generation Z belangrijk vindt.'

'Tegelijkertijd ook nee, vanwege de gebrekkige mogelijkheden om flexibel te kunnen werken. Thuis werken is bijvoorbeeld eigenlijk onmogelijk als je in de supermarkt werkt en je moet vaak in het weekend werken. Dat botst met de balans tussen zakelijk en privé die Generation Z erg belangrijk vindt.’ Geld is ook een positieve factor. ‘Het is hard werken in de supermarkt en je krijgt al snel veel verantwoordelijkheid. Maar het verdient best goed.’

Het zijn allemaal zaken die Geurtsen merkt in haar dagelijkse werkzaamheden waarbij ze supermarkten helpt bij de zoektocht om vacatures voor leidinggevenden in te vullen. ‘Vooral de balans tussen privé en zakelijk is heel belangrijk. Tegelijkertijd hoef je in de supermarkt niet per se onderaan de rangorde te beginnen. Mensen kunnen instromen als afdelingsmanager, veel leren en van daaruit verder groeien. Af en toe werken op zaterdag vinden ze ook niet erg, maar een verplichte zaterdag ligt wel lastig.’

Voor wat betreft de balans tussen privé en zakelijk komt daar nog iets bij. Wie leidinggevende is in de supermarkt is vaak voor veel zaken aanspreekpunt. Geurtsen: ‘Eigenlijk kun je de telefoon niet wegleggen als je vrij bent. We merken wel dat dit een dingetje aan het worden is.'

'Maar ze vinden die verantwoordelijkheid juist ook weer belangrijk. Maar ze willen het wel graag anders indelen dan nu het geval is.’ Heel voorzichtig beginnen werkgevers zich aan te passen. ‘Er zijn zo hier en daar ondernemers die aan het veranderen zijn. Dan zijn er voor de zaterdag bijvoorbeeld twee mensen die om en om werken. Maar veel ondernemers zijn zo ver nog niet.’

Supermarkten zullen zich echter wel aan moeten passen. De branche heeft een voortdurende stroom aan jonge werknemers nodig, terwijl er ook veel vacatures zijn voor leidinggevenden. Het UWV bracht afgelopen jaar nog naar buiten dat er in heel Nederland zo’n 1400 vacatures openstaan voor leidinggevenden in de supermarkt. De vraag overtreft ruimschoots het aanbod van werkzoekenden, concludeerde de instantie toen.

Ook komt er een onvermijdelijke generatiewissel in het management van supermarkten aan, omdat ondernemers en (afdelings)chefs met pensioen gaan. Volgens Frieser is die realisatie er bij supermarkten nog onvoldoende. ‘Daar zijn ze eigenlijk nog helemaal niet actief mee bezig en eigenlijk hebben ze ook geen idee hoe ze dat moeten doen. Tijdens mijn diepte-interviews met supermarkten merkte ik dat veel van de geïnterviewden daarom direct ook veel interesse hadden voor de uitkomsten van mijn onderzoek.' 

Die generatiewissel is niet de enige reden waarom Generation Z hard nodig is in de supermarktsector, ontdekte hij tijdens het onderzoek. Ook de veranderende rol van het management in de supermarktsector is een factor. ‘Steeds meer processen worden gedaan door systemen en om daarmee te kunnen werken heb je bepaalde kennis van ICT nodig. Wat je merkt is dat Generation Z goed past bij deze digitalisering. Nu zijn er veel leidinggevenden die daar moeite mee hebben.’

Dat is iets dat Geurtsen ook merkt in de eisen die supermarkten stellen bij vacatures voor leidinggevenden. ‘Vooral bij Albert Heijn, maar ook steeds meer bij Jumbo. Interesse in automatisering is heel belangrijk. Het is ook steeds belangrijker dat je als manager kunt omgaan met vernieuwingen in processen, formule of winkel.'

'Dat hangt samen met de evolutie van de functie van leidinggevende in de supermarkt. Het gaat er niet meer om dat je weet waar je het bij wijze van spreken het beste de appels kunt neerleggen, want dat heeft de formule al bedacht.’ Het commerciële in de functie is een stuk minder belangrijk, merkte ook Frieser. ‘Processen zijn steeds belangrijker. Samen met het team zo goed mogelijk uitvoeren wat boven bedacht is.’ 

Maar wat moeten supermarkten nou doen om als werkgever aantrekkelijk te zijn voor de generatie die net de arbeidsmarkt heeft betreden of dat de komende jaren doen? Het is volgens Frieser en Geurtsen vooral ook belangrijk om te laten zien dat secundaire arbeidsvoorwaarden goed zijn ingevuld. ‘Natuurlijk is geld belangrijk, maar Generation Z levert graag wat in om bij een leukere werkgever te werken. Waar de sfeer goed is en er bijvoorbeeld leuke uitjes zijn.'

'Het is daarom heel belangrijk om je als goede werkgever te profileren en actief te laten zien wat je als bedrijf doet. Het imago van het bedrijf is steeds belangrijker. Het gaat erom dat ze hard willen werken, als het maar met plezier is. Dat is ook iets wat ik zelf herken. Die combinatie is perfect.’

Dat is iets wat Geurtsen nog niet terugziet in de communicatie van supermarkten en al veel meer in andere bedrijfstakken. ‘Ze laten online zien dat er vrijdagmiddagborrels zijn en leuke uitjes. Persoonlijk herken ik me daar trouwens juist veel minder in. Ik krijg het een beetje benauwd van vaste vrijdagmiddagborrels, wintersportvakanties met de collega’s. Hou privé en zakelijk gescheiden. Af en toe is prima, maar ik heb voor dat soort zaken mijn eigen vriendenkring. Maar wellicht ben ik een uitzondering.’

Op een krappe arbeidsmarkt is het niet makkelijk goede mensen te vinden. Supermarkten hebben daarbij echter wel een voordeel op veel andere potentiële werkgevers. ‘Vakkenvullen is nog altijd een heel populair bijbaantje, waardoor veel pubers al kennis hebben gemaakt met de branche.’

Geurtsen: ‘Ik ben zelf ook al op jonge leeftijd in de supermarkt begonnen en dat is goed geweest voor mijn ontwikkeling. Ik heb er geleerd over verantwoordelijkheidsgevoel. Dat ik op vrijdagavond een feestje oversloeg, omdat ik op zaterdag moest werken. Als leidinggevende leerde ik ook dat niet iedereen er zo over dacht. Dan kreeg ik een ziekmelding van iemand van wie ik wist dat die de avond ervoor de stad in was geweest.’

Maar hoe kunnen supermarkten Generation Z het beste bereiken? Social media is daarbij van steeds groter belang, zegt Frieser. ‘Jongeren maken veel gebruik van Linkedin, maar ook andere social media zijn heel geschikt voor het bereiken van Generation Z. Denk daarbij aan verhalen vol sfeer van bijvoorbeeld een Albert Heijn of Jumbo op Instagram. Die kun je koppelen aan een makkelijke doorklik naar de vacaturepagina.'

'Tegelijkertijd moeten werkgevers zorgen dat hun vacatures goed vindbaar zijn via zoekmachines. Ze moeten seo-vriendelijk geschreven zijn, omdat Generation Z ook heel concreet zoekt naar vacatures, vaak inclusief de bedrijfsnaam.’ Julia Geurtsen.

De inhoud van die vacaturetekst is extra belangrijk. Frieser: ‘Je moet als werkgever zo concreet mogelijk zijn. Zoveel ga je verdienen, dit houdt het werk in en dit zijn de secundaire voorwaarden.’ Geurtsen vult aan: ‘Termen als ‘marktconform’ of ‘uitdagend salaris’ of een heel brede salarisrange: niet meer doen. Wees duidelijk, anders slaan potentiële werknemers je over. Dat is echt een blokkade.' 

Daarbij wil Generation Z ook graag op een andere manier communiceren met hun (potentiële) werkgever. Frieser: ‘Ze vinden het steeds lastiger om te bellen en gebruiken liever bijvoorbeeld Whatsapp. Ook omdat ze het fijn vinden om op hun eigen moment te reageren en ook op die manier een afspraak in te plannen. Het draagt ook bij aan de kortere lijntjes die voor Generation Z van belang zijn, waarbij hiërarchie minder belangrijk is.’

Jorrit Frieser wacht nog even met het betreden van de arbeidsmarkt en gaat waarschijnlijk een vervolgstudie doen. Julia Geurtsen zit naar eigen zeggen nog goed op haar plek bij Foodmanagers en gaat niet voldoen aan het vooroordeel over Generation Z dat ze snel van baan wisselen. ‘Voorlopig zit ik hier prima, maar ik ben natuurlijk altijd in voor goede kansen.’

Bron: Distrifood - 02 mrt. 2024